Σε όλο αυτό το διάστημα, οι συγκρούσεις διεξήχθησαν σε ποικίλα μέρη: από το γαλλικό έδαφος, στο βρετανικό  και από την Ηπειρωτική Ευρώπη μέχρι την Αμερική και την μακρινή Ινδία. Παρόλα αυτά, -με εξαίρεση την απόβαση στην Νορμανδία D-DAY, όπου οι Άγγλοι πολέμησαν για να απελευθερώσουν την Γαλλία- η μεγαλύτερη και πιο μακρόχρονη εισβολή των Άγγλων στη Γαλλία, έγινε κατά τον εκατονταετή πόλεμο τον 13ο και 14ο αιώνα.

Ανατρέχοντας στην ιστορία και στις συρράξεις ανάμεσα στη Γαλλία και στην Αγγλία, το μόνο σίγουρο είναι ότι, οι πολεμικές συγκρούσεις ανάμεσα στις δύο χώρες ήταν και πολλές. Οι δύο χώρες πρέπει να μάχονταν για περίπου 6 αιώνες, ξεκινώντας από την γαλλική εισβολή -στην αγγλική τότε- επαρχία της Νορμανδίας και φτάνοντας μέχρι και το τέλος της αυτοκρατορίας του Ναπολέοντα.

Σε όλο αυτό το διάστημα, οι συγκρούσεις διεξήχθησαν σε ποικίλα μέρη: από το γαλλικό έδαφος, στο βρετανικό  και από την Ηπειρωτική Ευρώπη μέχρι την Αμερική και την μακρινή Ινδία. Παρόλα αυτά, -με εξαίρεση την απόβαση στην Νορμανδία D-DAY, όπου οι Άγγλοι πολέμησαν για να απελευθερώσουν την Γαλλία- η μεγαλύτερη και πιο μακρόχρονη εισβολή των Άγγλων στη Γαλλία, έγινε κατά τον εκατονταετή πόλεμο τον 13ο και 14ο αιώνα.

Οι αιτίες του εκατονταετούς πόλεμου βρίσκονται στις επιβουλές των Γάλλων βασιλέων επί των αγγλικών κτήσεων στο χώρο της σημερινής Γαλλίας και στην προσπάθεια τους να τις θέσουν υπό τον έλεγχο τους. Η πορεία όμως του πολέμου απέδειξε ότι, οι Άγγλοι βασιλείς δύσκολα θα υποχωρούσαν από τις κτήσεις τους και τελικά χρειάστηκαν πάνω από 100 χρόνια για να καταφέρουν οι Γάλλοι να επικρατήσουν.

Οι μάστιγες του πολέμου

Το φεουδαρχικό σύστημα που επικρατούσε τότε στη Δυτική Ευρώπη, μπορούσε να προμηθεύει τους στρατούς της εποχής με σιδηρόφρακτους ιππότες, δεν υπήρχαν όμως μόνιμα και έμπειρα στρατεύματα. Μοναδική εξαίρεση αποτελούσαν οι μισθοφόροι (Routiers) που εκείνο το διάστημα μετακινούνταν από την Ιταλία στη Γαλλία ή όπου αλλού υπήρχε ζήτηση.

Στα διαστήματα του εκατονταετούς πολέμου που υπήρχε απουσία εχθροπραξιών, οι μισθοφόροι έμεναν άνεργοι -και συνεπώς απλήρωτοι- με αποτέλεσμα, να μετατρέπονται σε ληστές που λυμαίνονταν τη γαλλική ύπαιθρο τρομοκρατώντας τον ντόπιο πληθυσμό. Η γαλλική προπαγάνδα τους ονόμασε, συλλήβδην, «οι Άγγλοι» (Les Anglais) γιατί επιτίθονταν σε Γάλλους, αποσιωπώντας όμως ότι πολλοί από αυτούς τους μισθοφόρους είχαν υπηρετήσει κατά καιρούς και τα γαλλικά όπλα.

Την ίδια εποχή οι Άγγλοι βασιλείς εγκαινίασαν μια νέα τακτική για να καταπονήσουν τους αντιπάλους τους και να υπονομεύσουν τη γαλλική κυριαρχία, τους Chevauchée. Επρόκειτο για μικρές ομάδες έφιππων στρατιωτών που χάρη στην ταχύτητα τους, μπορούσαν να επιδράμουν και να λεηλατήσουν τη γαλλική ύπαιθρο στερώντας το γαλλικό στέμμα από εφόδια και έσοδα. Συχνά οι  επιδρομές αυτές διεξάγονταν από μισθοφόρους που πληρώνονταν και από τα δύο βασίλεια για να επιτεθούν στον αντίπαλο τους.

Τα πλήθη των άγριων πολεμιστών που μάχονταν επί πληρωμή, μπορεί να εξαφανίστηκαν στο πέρασμα των αιώνων από τα εδάφη της δυτικής Ευρώπης, αλλά δεν ήταν το μόνο άγριο που Άγγλοι και Γάλλοι χρησιμοποίησαν από κοινού για το συμφέρον τους. Μια άλλη ιστορία ξεκινάει στην Κοπενγχάγη και στα εργαστήρια της ζυθοποιίας Carlsberg, όπου το 1904 ο χημικός της εταιρείας, Hjete Claussen απομονώνει το στέλεχος μια γνωστής οικογένειας ζυμών. Το στέλεχος αυτό ήταν μέλος της οικογενείας των saccharomyces, ζυμών που ευθύνονται- όπως γνωρίζουμε πλέον σήμερα-  για την αλκοολική ζύμωση τόσο στην μπύρα όσο και στο κρασί. Ο χημικός της ιστορίας προσπαθούσε να ανακαλύψει το μυστικό που κρυβόταν πίσω από το άρωμα της βρετανικής Porter beer και  ονόμασε το στέλεχος αυτό,brettanomyces. Δηλαδή, η ζύμη των βρετανών.

Φοβού τον Brett

Ο Brett φέρεται να πρωτοεμφανίστηκε στο Λονδίνο του 18ου αιώνα, όταν με την αρχή της βιομηχανικής επανάστασης δημιουργήθηκαν οι πρώτες βιομηχανικής κλίμακας εγκαταστάσεις ζυθοποίησης. Η Porter beer εκείνη την εποχή παλαίωνε σε πολύ μεγάλες ξύλινες δεξαμενές για αρκετούς μήνες έτσι ώστε να αποκτήσει το σκούρο της χρώμα αλλά και τα αρώματα που θύμιζαν κρασιά οξειδωτικού τύπου (sherry). O Brett -όπως έχει αποδειχθεί σήμερα- μπορεί να βρεθεί πάνω στις φλούδες φρούτων και μπορεί να μεταφερθεί από τα μυγάκια του μούστου (drosophila). Μετά την προσβολή ενός χώρου με Brett η καταπολέμηση του είναι πολύ δύσκολη καθώς αποτελεί έναν από τους πιο πεισματάρηδες εκπροσώπους των ζυμών στη φύση αλλά και έναν από τους πιο ανθεκτικούς, καθώς μπορεί να επιβιώσει τόσο στην παρουσία οξυγόνου όσο και στην απουσία του. Είναι εύκολο λοιπόν να φανταστεί κανείς πόσο ευνοήσαν τον Brett οι συνθήκες υγιεινής του πρωτοβιομηχανικού Λονδίνου. Η επιτυχία της μπύρας Porter κράτησε μέχρι και το ξέσπασμα του Α’ παγκοσμίου πολέμου και πολλές χώρες προσπάθησαν να αντιγράψουν το στυλ της μπύρας αυτής με πιο επιτυχημένη προσπάθεια αυτή των Βέλγων ζυθοποιών.

Στο κρασί

Αν ο Brett στην Αγγλία εγκαταστάθηκε στις ζυθοποιίες, τότε στη Γαλλία βρήκε σαν στόχο τα οινοποιεία και τις βαρελοποιείες. Οι Γάλλοι έχοντας κατακτήσει έναν πολύ ισχυρό brandname (ταυτότητα) για τα κρασιά της χώρας τους, ήταν σε θέση να μπορέσουν να ενσωματώσουν την άγρια αυτή ζύμη στο οινικό τους αφήγημα και να το χρησιμοποιήσουν σαν συγκριτικό πλεονέκτημα. O Brett, όταν προσβάλλει έναν κόκκινο κρασί προσδίδει αρώματα που θυμίζουν υγρασία, στάβλο και ιδρωμένη σέλα. Οι Γάλλοι λοιπόν, θεώρησαν ότι αυτού του τύπου τα αρώματα μπορούσαν να δώσουν πολυπλοκότητα σε νεαρά κόκκινα κρασιά χωρίς να απαιτείται η μακρόχρονη παλαίωση τους.  Πολλοί δε από αυτούς προχώρησαν έναν βήμα παραπέρα και ισχυρίστηκαν ότι ο λόγος που το δικό τους κρασί είχε πιο πολύπλοκο άρωμα από αυτό του γείτονα τους, οφείλονταν στο terroir τους και όχι στην προσβολή του οινοποιείου τους από τον Brett.

Σήμερα ο Brett αναγνωρίζεται σαν ελάττωμα στο χώρο του κρασιού και η επιστήμη έχει καταφέρει να βρει τρόπους να τον τιθασέψει, καθώς για να τον ξεφορτωθεί κάποιος ίσως απαιτεί να χτίσει καινούργιο οινοποιείο. Το βασικότερο μέτρο αντιμετώπισης του είναι η διατήρηση αυστηρής υγιεινής στους χώρους του οινοποιείου και  η προσεκτική επιλογή προμηθευτή βαρελιών. Στο κρασί έχει ανακαλυφθεί ότι η χρήση θειωδών μπορεί να περιορίσει την επίδραση του Brett, αλλά η χρήση DMDC και αποστειρωμένων μεμβρανών για φιλτράρισμα μπορούν να τον εξουδετερώσουν πλήρως.

Ο Brett αποτελεί το enfant terrible της οικογένειας των saccharomyces και τον φόβο πολλών παραγωγών ανά τον κόσμο, αλλά όπως όλα τα άγρια παιδιά έτσι κι αυτός έχει από φανερές συμπάθειες μέχρι φανατισμένους εχθρούς. Από τους πιο μεγάλους εχθρούς τους αποτελούν οι Αυστραλοί οινοποιοί με την μανιακή -στα όρια του ψυχαναγκασμού- επιμονή στην καθαριότητα και την υγιεινή που δεν χρειάζονται πάνω από 5 δευτερόλεπτα για να απορρίψουν έναν κρασί που έχει προσβληθεί από Brett σαν προβληματικό. Από την άλλη, οι πιο παραδοσιακοί φίλοι του είναι οι Βέλγοι ζυθοποιοί που εκμεταλλεύονται την άγρια φύση του Brett για να παράξουν πολλές από τις παραδοσιακές τους μπύρες. Τελικά όμως, οι πιο όψιμοι φίλοι του ζυμομύκητα είναι η νέα γενιά μικρό-ζυθοποιών στις ΗΠΑ, όπου σε αντίδραση στις αποστειρωμένες και υπερφιλτραρισμένες γεύσεις των κυρίαρχων εταιρειών απαντούν με μπύρες που έχουν ζυμωθεί 100% από Brett.

Εν τέλει, μπορεί  να υπάρχουν οινοποιοί και καταναλωτές που να μην αντέχουν την παρουσία του άγριου ζυμομύκητα στο κρασί τους -ένας αμερικάνος παραγωγός  (που συγκαταλέγεται στην Brett Police) δήλωσε χαρακτηριστικά, «δεν με πειράζει το κρασί να έχει Brett, αρκεί να μην είναι το δικό μου»- υπάρχουν όμως και αυτοί που θεωρούν ότι σε ελεγχόμενες καταστάσεις μπορεί να συνεισφέρει στην πολυπλοκότητα των κρασιών. Σύμφωνα με τον εκλιπόντα Denis Doubordieu η σύγχρονη τάση για υπερώριμα σταφύλια συμβάλλει τα μέγιστα στην παρουσία του enfant terrible του κρασιού, αλλά όπως μας θυμίζει έναν καναδικό site για το κρασί…..

…..brett happens.