Οι κατασκευαστικές δεν αγαπούν το κρασί

Το αμπέλι είναι μια από τις πιο ιστορικές καλλιέργειες στην Ευρώπη και έχει ανταπεξέλθει σε πάρα πολλές αντιξοότητες και απειλές ως σήμερα, είτε αυτές ήταν φυσικές: φυλοξήρα, ωίδιο, περονόσπορος, είτε ανθρώπινος παράγοντας όπως ο πόλεμος.

Φαίνεται όμως ότι, ιστορικά αμπελοτόπια που απέκτησαν παγκόσμια φήμη για την μοναδικότητα τους αλλά και νεότερες διάσημες οινοπαραγωγικές περιοχές βρίσκονται σε κίνδυνο ο οποίος πηγάζει από τις συνεχιζόμενες αλλαγές στον τρόπο ζωής μας στον 21ο αιώνα και τις ανάγκες που αυτές γεννούν.

Το αμπέλι είναι μια από τις πιο ιστορικές καλλιέργειες στην Ευρώπη και έχει ανταπεξέλθει σε πάρα πολλές αντιξοότητες και απειλές ως σήμερα, είτε αυτές ήταν φυσικές: φυλοξήρα, ωίδιο, περονόσπορος, είτε ανθρώπινος παράγοντας όπως ο πόλεμος.

Φαίνεται όμως ότι, ιστορικά αμπελοτόπια που απέκτησαν παγκόσμια φήμη για την μοναδικότητα τους αλλά και νεότερες διάσημες οινοπαραγωγικές περιοχές βρίσκονται σε κίνδυνο ο οποίος πηγάζει από τις συνεχιζόμενες αλλαγές στον τρόπο ζωής μας στον 21ο αιώνα και τις ανάγκες που αυτές γεννούν.

Η οικονομική ανάπτυξη και η ανάγκη για ταχύτερες μεταφορές φαίνεται ότι αποτελούν τον νεότερο κίνδυνο για την αμπελοκαλλιέργεια που απειλεί ακόμα και έναν από τους πιο ξεχωριστούς της αμπελώνες, αυτόν της Βουργουνδίας. Οι αμπελουργοί ξεσηκώνονται ενάντια στην δημιουργία και εγκατάσταση εργοστασίου παραγωγής ασφάλτου για την διαπλάτυνση του αυτοκινητόδρομου που ενώνει το Παρίσι με την Λυόν.

Το εργοστάσιο θα κτιστεί σε απόσταση 10 χιλιομέτρων από το χωριό του Chablis και σχεδόν 130 χιλιόμετρα από την κωμόπολη της Beaune στην καρδιά της Cote d' Or. Θεωρούν πως, η υπέρμετρη καύση στερεών καυσίμων που απαιτούνται για την παραγωγή της ασφάλτου θα επιβαρύνει τόσο την ποιότητα ζωής των τριγύρω αστικών κέντρων όσο και τα αμπέλια και κατ' επέκταση τα διάσημα κρασιά της περιοχής.

Η εμμονή των γάλλων για ταχύτερες μεταφορές φαίνεται ότι απειλεί έναν ακόμα μοναδικό αμπελώνα, αυτόν του Sauternes στο Bordeaux. Ήδη έχει εγκριθεί η μετατροπή της παρούσας σιδηρογραμμής σε υπερταχεία έτσι ώστε να μειωθεί ο χρόνος ταξιδιού από την Toulouse στο Bordeaux. Αυτό όμως προϋποθέτει ότι θα γίνουν έργα στο δάσος από όπου περνάει ο ποταμός Cyron.

Το δάσος ευθύνεται για την χαμηλή θερμοκρασία του νερού, αφού εκεί που ο ψυχρός Cyron πέφτει στον ζεστό Gironde αναπτύσσεται κάθε πρωί του φθινοπώρου ομίχλη που σκεπάζει τους τοπικούς αμπελώνες. Χάρη στην επίδραση αυτής της ομίχλης αναπτύσσεται η ευγενής σήψη που ευθύνεται για τα γλυκά κρασιά του Sauternes, από τα πιο ακριβά και πολύπλοκα κρασιά του κόσμου.

Δεν προκαλεί λοιπόν καμία εντύπωση ο συναγερμός που έχει προκληθεί στην περιοχή και οι φωνές που υψώνονται ενάντια στην επέκταση της σιδηροδρομικής γραμμής.

Πιο βόρεια ένας άλλος ιστορικός αμπελώνας και πόλος προσέλκυσης πολλών τουριστών, που πηγαίνουν για να θαυμάσουν τους αμπελώνες και το ανάγλυφο της περιοχής βρίσκεται αντιμέτωπος με την χάραξη νέων αυτοκινητοδρόμων. Η γερμανική κυβέρνηση ενέκρινε την δημιουργία ενός νέου αυτοκινητόδρομου που θα ενώνει την Frankfurt με το Βέλγιο και στο σχεδιασμό έχει προβλεφθεί μια γέφυρα που θα περνά πάνω από την κοιλάδα του ποταμού Mosel.

Για να κτιστούν τα πόδια της γέφυρας θα χρειαστεί η καταστροφή πολλών αμπελώνων καιταυτόχρονα θα αποψιλωθούν και τα δάση που βρίσκονται πάνω από αυτούς. Οι αμπελουργοί αντιδρούν σε αυτόν το σχεδιασμό που εκτός της άμεσης καταστροφής αμπελώνων θα διαταράξει ανεπανόρθωτα το ιδιαίτερο κλίμα της περιοχής, με άμεσο αντίκτυπο την υποβάθμιση της ποιότητας των κρασιών και την απώλεια της ταυτότητας τους, χωρίς βέβαια να παραλείπουν το θέμα της μόλυνσης από την αυξημένη κίνηση των αυτοκινήτων.

Η ανάγκη για βελτίωση των μετακινήσεων δεν είναι η μοναδική απειλή για ιστορικές αμπελουργικές ζώνες καθώς ακολουθεί και ο τομέας της ενέργειας. Η ανάγκη για μείωση της εξάρτησης των κρατών από το πετρέλαιο έχει οδηγήσει πολλές κυβερνήσεις στην ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών ενέργειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Πορτογαλία όπου η μεγαλύτερη ενεργειακή εταιρεία κέρδισε τον διαγωνισμό για την κατασκευή ενός υδροηλεκτρικού φράγματος στον ποταμό Tua, παραπόταμο του Douro.

Τα έργα έχουν ήδη ξεκινήσει και έχουν ήδη καταστραφεί περίπου 30 στρέμματα αμπελώνων από την αύξηση της στάθμης του νερού αλλά και από τα έργα που έχουν αλλάξει την όψη του ποταμού και της εικόνας του Douro. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι αμπελώνες που είναι υπευθυνοι για την παραγωγή των περίφημων οίνων Port αλλά και πολλών ξηρών οίνων που κατακτούν παγκόσμια αναγνωριση έχουν χαρακτηριστεί σαν μνημείο της UNESCO. Οι παραγωγοί της περιοχής, σύμφωνα με δήλωση της Symington, προσπαθούν να διαχειριστούν πλέον την ζημιά που έχεί ήδη γίνει.

Αντίστοιχη περίπτωση αποτελεί και η απόφαση της πολιτείας του Oregon να κατασκευάσει έναν αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου από τις εκβολές του ποταμού Coloumbia στον Ειρηνικό ωκεανό μέχρι την πόλη του Portland, ο οποίος θα περάσει μεσα από δάση, καλλιεργήσιμες εκτάσεις, περιοχές ιθαγενών ινδιάνων αλλά και από αμπελώνες των ξακουστών Pinot Noir της πολιτείας. Η απόφαση αυτή έχει ξεσηκώσει οινοποιούς, ινδιάνους, αγρότες και δασολόγους που συνασπισμένοι απαιτούν μια διαφορετική χάραξη που να μην προκαλεί τέτοια οικολογική επιβάρυνση και οικονομική ζημιά στις περιοχές από όπου θα περάσει.

Πρόσφατα ο Γιάννης Μπουτάρης στο 1ο διεθνές συνέδριο για τον οινικό τουρισμό στην Σαντορίνη ανέφερε «φύτεψε αμπέλι όχι για το παιδί σου αλλά για το εγγόνι σου».

Υπενθυμίζοντας ότι η αμπελοκαλλιέργεια δεν είμαι μια περιστασιακή αγροτική ενασχόληση αλλά μια μακροπρόθεσμη επένδυση και δέσμευση στην ποιότική παραγωγή.

Δυστυχώς η σύγχρονη πραγματικότητα των μεγάλων κατασκευαστικών έργων, της ηλεκτρικής ενέργειας και της ταχύτητας δεν αφήνει πολλά περιθώρια συμβιβασμού με την ιστορία του κάθε τόπου. Κάποιος νέος θεωρητικός ίσως περιγράψει κάποτε τα σύγχρονα κατασκευαστικά έργα σαν τη νέα μαμή της ιστορίας.