Τη νύχτα ανάμεσα στη 14^η και 15^η Ιουνίου εκείνου του έτους, οι ουρανοί ανοίξανε πάνω από την κοιλάδα του ποταμού Ahr, στο κρατίδιο του Rhineland – Palatinate. Τα ορμητικά νερά παρέσυραν τα πάντα στο διάβα τους, προκαλώντας 150 θανάτους και ανυπολόγιστες ζημιές στο οδικό δίκτυο (18 γέφυρες γκρεμίστηκαν και πολλοί δρόμοι υποχώρησαν).

Από τη μανία των υδάτων δεν γλίτωσε ούτε η τουριστική βιομηχανία της κοιλάδας του Ahr, όπου έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα ο οινοτουρισμός. Παρά το μικρό της μέγεθος ως οινοπαραγωγική περιοχή η κοιλάδα του Ahr, συγκεντρώνει έντονα το ενδιαφέρον των οινόφιλων.

Λίγα λόγια για τον ποταμό Ahr

O Ahr ξεκινάει από τα όρη Eiffel και καταλήγει στον ποταμό Rhine στο Remagen, αποτελεί τη βορειότερη οινοπαραγωγική περιοχή κόκκινων κρασιών στην Ευρώπη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι παρά το γεωγραφικό του ύψος, που θα ήταν αναμενόμενο να καλλιεργούνται κυρίως ή και αποκλειστικά λευκές ποικιλίες, το 65% των αμπελώνων καλύπτει η ποικιλία Spätburgunder (AkA Pinot Noir), με το υπόλοιπο ποσοστό να μοιράζεται μεταξύ των FrühBurgunder (μετάλλαξη του Pinot Noir) και του Riesling.

Η περιοχή είχε αναπτύξει τον οινοτουρισμό με επισκέψιμα οινοποιεία και πλήθος ξενοδοχείων αλλά και camping για τους επισκέπτες. Οι οποίοι μπορούσαν - μέχρι τότε - να εκμεταλλευτούν το εκτενές οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο της περιοχής. Για τους πιο περιπετειώδεις υπήρχε η δυνατότητα να απολαύσουν βόλτες με το ποδήλατο τους σε ειδικά σχεδιασμένες διαδρομές. Τέλος, να αναφερθεί ότι είχαν προβλεφθεί και θέσεις για τη στάθμευση των λεωφορείων.

Οι ζημιές που προκλήθηκαν ήταν σημαντικότατες, από τα 600 ξενοδοχεία και εστιατόρια της περιοχής πλήγηκε το 80%, από τα οποία το 2023 μόλις το 60% έχει καταφέρει να αποκαταστήσει τη λειτουργία του. Τα οινοποιεία πλήρωσαν και αυτά βαρύ φόρο στην καταστροφή. Εκτιμάται ότι οι ζημιές ξεπέρασαν τα 200 εκατομμύρια ευρώ, καθώς μόλις 5 εκ των 35 οινοποιείων της κοιλάδας  γλίτωσαν από την καταστρεπτική μανία του νερού.

Σε αυτό το σημείο να αναφερθεί ότι δεν έλειψαν στην περιοχή οι φωνές, που κατηγόρησαν την ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας ως μέρος της καταστροφής. Καθώς οι θέσεις στάθμευσης, τα wine bars και οι βεράντες των εστιατορίων και cafes αναπτύχθηκαν δίπλα - αν όχι εις βάρος - στην κοίτη του ποταμού, επιδεινώνοντας τη συμφόρηση των υδάτων. Υπήρξαν καταγγελίες ότι στην πόλη Altenahr, το 40% της κοίτης είχε καταληφθεί από τέτοιες κατασκευές.

Μήπως έφταιγε η Formula 1;

Το 1910 είχε σημειωθεί ξανά έντονη βροχόπτωση στην περιοχή, η οποία δημιούργησε έντονα πλημμυρικά φαινόμενα στον Ahr, με μερικές εκατοντάδες νεκρούς και εκτεταμένες καταστροφές. Το κρατίδιο του Rhineland – Palatinate είχε αποφασίσει να προχωρήσει σε έργα, έτσι ώστε να αποφύγει την επανάληψη τέτοιων πλημμυρών στον ποταμό.

Οι αρχικές μελέτες – θέλει η ιστορία – ολοκληρώθηκαν και κατατέθηκαν στην τοπική κυβέρνηση από την πολιτική προστασία. Σε αυτές προτείνονταν να χτιστούν ψηλότερες γέφυρες για να διευκολύνεται η διέλευση του νερού, αλλά και περιοχές που θα λειτουργούσαν ως μέρη εκτόνωσης των νερών για να αποφευχθούν οι πλημμύρες στην κοιλάδα του ποταμού.

Οι παραπάνω συστάσεις δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ λόγω των ιστορικών εξελίξεων που ακολούθησαν και των συνεπειών τους. Βασική παράμετρος ήταν το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και στη συνέχεια η μεγάλη οικονομική δυσπραγία που τον ακολούθησε.

Το 1925 η θύμηση της μεγάλης πλημμύρας είχε ατονήσει, όπως σχολίασαν δεικτικά οι κακές γλώσσες, καθώς η τοπική κυβέρνηση προτίμησε να χρηματοδοτήσει την κατασκευή της αγωνιστικής πίστας του Nurburgring. Ίσως η πιο χαρακτηριστική φράση για αυτήν την απόφαση ήταν ότι η αγωνιστική πίστα θα λειτουργούσε ως η φυσική λεκάνη συγκράτησης των νερών του Ahr.

Flutwein #ourworstvintage

H καταστροφή που υπέστησαν τα οινοποιεία το 2021 ήταν συγκλονιστική, καθώς το νερό παρέσυρε τα πάντα στο πέρασμα του. Μπουκάλια, βαρέλια - ένα μάλιστα ταξίδεψε γεμάτο από ένα οινοποιείο στην πόρτα ενός άλλου 15 χιλιόμετρα μακριά - και μηχανήματα παρασύρθηκαν από την ορμή του νερού.

Για κάποια οινοποιεία το μόνο που τους απέμεινε ήταν τα σταφύλια, που θα τρυγιόντουσαν πάνω στα αμπέλια – αυτά που γλίτωσαν – και μπουκάλια κρασιού καλυμμένα από τις λάσπες. Δηλαδή πρακτικά αδύνατον να πουληθούν στο ράφι ή στα εστιατόρια.

Τότε ξεκίνησε το Flutwein, μια εκστρατεία για την ενίσχυση των πληγέντων οινοποιείων μέσα από τη διαδικασία του Crowdfunding. Όλα τα μεγάλα μέσα επικοινωνίας φιλοξένησαν δωρεάν διαφημίσεις της εκστρατείας αυτής και πλήθος από influencers συμμετείχε ενεργά στην προώθησή της. Το αποτέλεσμα ήταν να πουληθούν 200.000 φιάλες και να συγκεντρωθούν 4,5 εκατομμύρια ευρώ, καθιστώντας την τήν πιο επιτυχημένη εκστρατεία Crowdfunding στην Γερμανία.

Αντί επιλόγου

Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να προβλέψει κανείς πότε και πού θα εκδηλωθεί η επόμενη «πλημμύρα της εκατονταετίας» (100 years flood), για να καταφέρει να προβλέψει τις συνέπειες της. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι στην εποχή της κλιματικής αλλαγής, υπάρχουν δικαιολογίες ως προς την αδιαφορία απέναντι στις συνέπειές της.

Ίσως το σημαντικότερο από την παραπάνω ιστορία είναι η αλληλεγγύη που επέδειξε η γερμανική οινική βιομηχανία στα οινοποιεία του Ahr. Οι Γερμανοί όπως φαίνεται αντιλήφθηκαν γρήγορα ότι κανείς δεν είναι μόνος του απέναντι στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Το ερώτημα είναι σήμερα στην χώρα μας, αν ο ελληνικός οινικός κόσμος μπορεί να αντιληφθεί τον τρόπο δράσης του αντίστοιχου γερμανικού. Γιατί ως και σήμερα τα αντανακλαστικά του ελληνικού κρασιού θυμίζουν μάλλον τον χαριτωμένο Ραν Ταν Πλαν.

Κώστας Προβατάς Dip WSET